Οι αρνητικές σκέψεις στη ζωή μας

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, ο άνθρωπος είναι εξελικτικά προγραμματισμένος με μία αρνητική προκατάληψη. Το μυαλό, με έναν τρόπο φυσικό, εστιάζει περισσότερο στο κακό και απορρίπτει το καλό.

Ανατρέχοντας στους προγόνους του ανθρώπινου είδους βλέπουμε ότι για λόγους επιβίωσης, ήταν σημαντικότερο να αποφεύγουν τις απειλές από το να απολαμβάνουν ανταμοιβές. Ένα άτομο που απέφευγε επιτυχώς μια απειλή, είχε την ευκαιρία να είναι ζωντανό την επόμενη μέρα και να απολαύσει μια ανταμοιβή. Αντιθέτως, ένα άτομο που βρισκόταν υπό απειλή, ενδεχομένως να μην είχε τέτοια δυνατότητα.

Κάπως έτσι, ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελίχθηκε να επικεντρώνεται στις απειλές. Ο εγκέφαλος είναι προσαρμοσμένος στο στρες, ακόμη κι αν το εν λόγω στρες αφορά σε απλά, καθημερινά πράγματα και δεν είναι καθόλου απειλητικό για τη ζωή μας.

Οι έρευνες δείχνουν ότι με την είσοδο στη νέα χιλιετία οι νέοι μεταξύ 20 - 30 ετών γνωρίζουν καλά το συναίσθημα του άγχους και της κατάθλιψης , κυρίως όταν αυτό σχετίζεται με την εργασία. Επιπλέον, φαίνεται ότι οι γυναίκες ηλικίας 18 - 34 ετών εμφανίζουν κατά μέσο όρο 4,9 ημέρες κακής ψυχικής υγείας ανά μήνα, ενώ αντιστοίχως οι άνδρες αναφέρουν κατά μέσο όρο 3,6 ημέρες κακής ψυχικής υγείας.

Ο εγκέφαλος παίρνει το σχήμα του από αυτό που σκέφτεται το μυαλό. Όταν το άτομο επικεντρώνεται σε αρνητικά μοτίβα σκέψης και εστιάζει σε αρνητικό στοχασμό, τόσο πιο εύκολο γίνεται για εκείνο να ακολουθεί αυτόματα αυτά τα πρότυπα σκέψης.

Ένα παράδειγμα από την καθημερινότητα θα ήταν διαφωτιστικό. Κάποιος αγοράζει ένα καινούριο παντελόνι και το φοράει για πρώτη φορά στη δουλειά του. Καθώς πίνει καφέ το λερώνει κατά λάθος και η πρώτη του σκέψη είναι "πάντα όταν αγοράζω ένα καινούριο ρούχο, κάτι παθαίνει". Αυτό που συμβαίνει σε αυτό το παράδειγμα είναι ότι το άτομο αυτόματα έκανε μια αρνητική σκέψη. Πόσες φορές έχει αγοράσει καινούρια ρούχα και πόσες φορές τα έχει λερώσει την πρώτη μέρα που τα φόρεσε; Σίγουρα πολύ λιγότερες από εκείνες που θα αρκούσαν για να φτάσει να αποτελεί κανόνα του μια τέτοια αρνητική σκέψη.

Επομένως, το άτομο που σκέφτεται αρνητικά νιώθει και αρνητικά συναισθήματα, τα οποία μάλιστα παίρνουν πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις από αυτές που τους αναλογούν, με αποτέλεσμα το άτομο να νοηματοδοτείται μόνο έτσι, αρνητικά. Το άτομο κυριεύεται από οτιδήποτε αρνητικό. Καταναλώνει χρόνο για να το σκεφτεί, το υπεραναλύει, ανησυχεί για αυτό όλη την ημέρα.

Τι γίνεται όμως με τις ευχάριστες στιγμές της ζωής και τα θετικά συναισθήματα; Αυτά ο άνθρωπος έχει μάθει να τα ζει εμπειρικά. Τα βιώνει ως δεδομένα, τα προσπερνά σαν κάτι που απλώς συνέβη και στο οποίο δεν είχε καμιά δύναμη και καμιά ανάμειξη.

Αυτό το μοτίβο σκέψης δεν είναι καλό για την υγεία. Ο επαναλαμβανόμενος αρνητικός στοχασμός είναι ικανός να βλάψει τις νευρικές δομές που ρυθμίζουν τα συναισθήματα και τη μνήμη. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί ακόμη και με υποθετικές ανησυχίες καθώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν μπορεί να διαχωρίσει το υποθετικό άγχος από το πραγματικό.

Και κάπου εδώ κάποιος που αναγνωρίζει ότι έχει αρνητικό μοτίβο σκέψης αναρωτιέται αν είναι μοιραίο να σκέφτεται αρνητικά ή αν μπορεί να κάνει κάτι προκειμένου να αλλάξει τρόπο σκέψης. Η επιστήμη της ψυχολογίας αναφέρει ότι είμαστε ικανοί να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αρκεί να το θελήσουμε. Μπορούμε να προγραμματίσουμε την ευτυχία στον εγκέφαλό μας.